Scholieren debatteren over vrede en vrijheid in Ysselsteyn

Twee dagen verdieping 

Na eerdere edities in Brunssum en Roermond werd het programma dit jaar voor het eerst uitgespreid over twee dagen. Dat bood ruimte voor ontmoeting en verdieping. ’s Avonds deelden leerlingen en docenten hun ervaringen rond het kampvuur, vaak in elkaars taal. 

Een rondleiding over het terrein maakte diepe indruk. “In een klaslokaal voelt een stelling abstract. Hier dringt het pas écht door,” zei een 16-jarige leerlinge. 

Debatten en groei 

In internationale teams voerden de jongeren debatten over stellingen als: “Soldaten die oorlogsmisdaden begaan door bevelen op te volgen, verdienen geen straf.” Ook improvisatiedebatten daagden hen uit om snel en creatief te redeneren. 

“Je ziet leerlingen groeien terwijl ze praten,” aldus Rob Honig van Stichting DebatUnie). “Ze leren luisteren, weerleggen, maar vooral samenwerken – precies de kern van democratie.” Ook Novastart/Grotius-leerling Sidi vond de twee dagen indrukwekkend: “Je beleeft iets dat buiten jezelf gaat, en dat was leuk om mee te maken.” 

Toespraken en complimenten 

Naast de debatten waren er toespraken van prominente gasten. Gouverneur Emile Roemer benadrukte het belang van herdenken én vooruitkijken: “Vrijheid is nooit vanzelfsprekend. Jullie generatie moet nadenken over hoe we die behouden.” 

Na afloop schreef Roemer op LinkedIn dat dit debat misschien wel de meeste indruk op hem maakte die week. Hij voegde daaraan toe: “Mijn complimenten aan de organisatie en alle betrokkenen die dit bijzondere Vrijheidsdebat mogelijk hebben gemaakt. Het was indrukwekkend om te zien hoe jongeren hier met zoveel passie en betrokkenheid in gesprek gingen over vrede, vrijheid en democratie.” 

Ook hoogleraar Niels van Willigen, de Duitse minister Marcus Optendrenk en burgemeester Michiel Uitdehaag van Venray gaven hun visie op internationale samenwerking en veiligheid. 

Muziek, verhalen en vriendschappen 

De donderdagavond werd afgesloten met een cultureel programma waarin muziek en verhalen samenkwamen. De Konrad Koselleck Big Band, cabaretier Vincent Bijlo en zangeres Fay Lovski brachten de geschiedenis tot leven. Daarna ontmoetten de leerlingen elkaar rond het vuur. “We hebben niet alleen geleerd hoe je beter discussieert, maar ook dat vrijheid iets is dat we samen moeten beschermen,” zei een Duitse scholier uit Herzogenrath. 

Finale en afsluiting 

De tweede dag stond in het teken van de finale. Een internationaal team won, maar voor de meesten was de werkelijke winst de nieuwe vriendschappen. “Het mooiste is dat je vrienden maakt over de grens heen,” aldus een Vlaamse leerling van het Don Bosco uit Hechtel Eksel. 

De jury prees de lef en openheid waarmee de scholieren over zware thema’s spraken. “Dat geeft vertrouwen voor de toekomst.” 

De kracht van ontmoeting 

De organisatie sprak van een groot succes. Volgens organisatoren Patrick Wolters, Jan Heemels en Rob Honig bewees deze editie dat de tweedaagse opzet haar waarde heeft: “We willen scholieren uit de Euregio verbinden en samenwerking stimuleren. Dat is zichtbaar gelukt.” 

Of zoals Roemer het kernachtig samenvatte: “Wat ik hier gezien heb, is de toekomst van onze democratie.” 

Met edities in Brunssum, Roermond en nu Ysselsteyn heeft de reeks Vrijheidsdebatten bewezen dat debat, herdenken en ontmoeting jongeren niet alleen de vaardigheden geeft, maar hen ook laat voelen dat vrijheid verantwoordelijkheid vraagt. Van elke generatie opnieuw.